کارفرمانیوز - مطابق ماده 51 قانون کار ساعات کار در کارگاهها و کارخانجات مشمول قانون کار، مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار میدهد.
ساعات کار در هفته ۴۴ ساعت است و در کارهای نوبتی که ساعات کار به صورت چرخشی انجام میشود، ساعات کار در ماه نباید از ۱۷۶ ساعت بیشتر باشد.
ضمن اینکه ساعت کار در شبانه‌روز نباید از ۸ ساعت (ماده ۵۱ قانون کار) تجاوز کند و در صورت نیاز به کار بیشتر، فقط میتوان ۴ ساعت اضافه‌کار در روز برای کارگر منظور کرد که این مدت نیز باید با موافقت کارگر و پرداخت فوق العاده اضافه‌کار که ۴۰ درصد اضافه بر مزد روزانه کارگر است، تعیین و پرداخت شود.
البته چنانچه شرایط اضطراری بر اثر حوادث غیرمترقبه یا احیای مجدد کارگاه به وجود آید میتوان اضافه‌کار بیشتری را از کارگر طلب کرد که با حالت عادی متفاوت است (ماده ۵۹ قانون کار).
زمان صرف صبحانه و ناهار جزء ساعات کار نیست ولی چنانچه در کارگاهی از ابتدا ساعت صرف ناهار جزء ساعات کار محسوب شده باشد، این رویه باید ادامه یابد.
نکته قابل توجه دیگر اینکه ساعات کار در مشاغل سخت و زیان‌آور ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته است.
همچنین ساعات کار روزانه کارگر نوجوان، نیم‌ساعت کمتر از ساعات کار معمولی کارگران است. ترتیب استفاده از این امتیاز با توافق کارگر و کارفرما تعیین خواهد شد. کارگر نوجوان فردی است که بین ۱۵ تا ۱۸ سال سن دارد.
اضافه‌کاری چیست؟
کار اضافی به کاری گفته میشــود که علاوه بر ســاعات معمولی روزانه و هفتگی انجام شود. کار اضافی برای کارگر و کارفرما مزایایی دارد. این امر برای کارگر مزد و درآمد بیشــتری دارد و برای کارفرما بهره‌گیری بیشــتر از امکانات کارگاه بدون استخدام کارگر جدید و پرداخت حق‌بیمه.
در موارد زیر تعیین اضافه‌کاری برای کارگر ممنوع است:
۱) کارگری که کارشبانه انجام میدهد. کارشبانه از ساعت ۲۲ شب تا ۶ صبح را شامل میشود و از ساعت ۶ صبح تا ۲۲ شب کار روزانه خواهد بود.
۲) کارگری که به کارهای خطرناک و سخت و زیان‌آور اشتغال دارد.
۳) کارگر نوجوان.
بیمه و ساعات کار
پرداخت حق بیمه به سازمان تامین اجتماعی براساس روز و ساعت تعیین و به سازمان مزبور پرداخت میشــود، به ترتیبی که برای ۸ ساعت کار یک روز بیمه منظور میشــود.
حق بیمه دریافتی بابت اضافه کاری نیز فقط بر میزان خدمات ســازمان تاثیر دارد و موجب افزایش مدت سابقه فرد نمیشود. با این حال با توجه به مدت کارکرد هر فرد در کارگاههای مشمول قانون کار و تامین‌اجتماعی در طول ماه حق بیمه پرداخت و متناسب با آن حق بیمه منظور میشود.
در برخی از مشاغل مدت کار در ماه کمتر از ۳۰ روز است و درواقع به صورت پاره وقت و ساعتی انجام میشود که در این موارد الزام است با توجه به نوع شغل مدت قابل قبول کارکرد در طول ماه مورد توافق سازمان و صنف مربوطه قرار بگیرد و براســاس آن مبلغ بیمه دریافت شود.
در هر حال مبنای تعیین سابقه این افراد این گونه است که ۸ ساعت کار یک روز سابقه منظور شــود. بهتر است در مشاغلی که ماهیت کوتاه مدت و پاره وقت یا ســاعتی دارند دستمزد و میزان مدت زمان کارکرد در ماه تعیین شود، مثل شغل منشی‌گری در مطب‌ها یا دفاتر وکالت یا مشاوره.
پرسش و پاسخ :
پرسش» لیست بیمه من هر ماه در دو شرکت رد میشود، آیا این مسئله اشکال دارد؟ مزیت آن چیست؟
پاسخ: ارسال حق‌بیمه در دو یا چند کارگاه اشکالی ندارد، ولی در هر حال سقف پرداخت حق‌بیمه که ۷ برابر حداقل دستمزد سال مربوطه است توسط سازمان تامین‌اجتماعی رعایت میشود.
باید توجه داشت که با پرداخت حق‌بیمه در چند کارگاه سابقه فرد افزایش نمی‌یابد فقط در هنگام استفاده از خدمات با توجه به اینکه مزایا براساس حق‌بیمه‌های پرداختی در ماهها یا سالهای آخر پرداخت حق‌بیمه، محاسبه و پرداخت میشود، مزایای بهتری شامل فرد میشود. سابقه بیمه‌ای که برای یک فرد در ۲۴ ساعت شبانه‌روز در نظر گرفته میشــود ۸ ساعت کار است. بیش از زمان مذکور هم که موجب میشود فرد از اضافه‌کار برخوردار شود و فوق‌العاده اضافه‌کار دریافت کند، سابقه اضافه‌ای در نظر گرفته نمیشود.
پرسش» کاربیشتر از۴۴ ساعت درهفته چه حکمی دارد؟
پاسخ: به‌موجب قانــون، کار بیش از ۴۴ ســاعت در هفته اضافه‌کاری محسوب میشــود و بابت آن ۴۰ درصد بیشتر از ساعات عادی باید پرداخت شود.
پرسش» آیا از اضافه کاری حق بیمه دریافت میشود؟
پاسخ: بله، به‌موجب قانون تامین‌اجتماعی، هرگونه دریافتی مستمر نقدی و غیرنقدی مشمول کسر حق‌بیمه است، بنابراین اضافه‌کاری نیز مشمول کسر حق‌بیمه است.
پرسش» تاخیر یا تعجیل در کار کارگر رامی‌توان از اضافه‌کاری وی کسر کرد؟
پاسخ: خیر، زیرا ارزش کار اضافه ۴۰ درصد بیشتر از کار عادی است، پس نمیتوان آنها را برابر در نظر گرفت و کســری‌های کار عادی را از اضافه‌کار کسر کرد.
پرسش» به چه پرداختی‌هایی اضافه‌کار تعلق میگیرد؟
پاسخ: مزایا و پرداختهایی که به تبع شــغل به کارگر تعلق میگیرد مثل ســختی کار، مزایای سرپرستی و… در محاســبه اضافه‌کار باید در نظر گرفته شود.
پرسش» کارگران غیرنوبتی که اضافه‌کاری آنان به شبکاری نیز کشیده شده از کدام‌یک از فوق‌العاده‌های اضافه‌کاری یا شبکاری برخوردار می‌شوند؟
پاسح: کارگر غیر نوبتکار که اضافه‌کاری وی در طول زمان شــبکاری (از ساعت ۲۲ شــب تا ۶ بامداد) به طول انجامیده هم اضافه‌کاری (۴۰ درصد اضافه بر مزد) و هم شبکاری (۳۵ درصد اضافه بر مزد) دریافت خواهد کرد.
پرسش» در چه شرایطی کارفرما می‌تواند بیش از ۴ ساعت در روز برای کارگر اضافه کاری تعیین کند؟
پاسخ: ارجاع کار اضافی به شرط پرداخت اضافه‌کاری( ۴۰ درصد اضافه‌مزد برای هر ســاعت) و برای مدتی که جهت مقابلــه با اوضاع و احوال خاص (موارد زیر) باشــد با تشخیص کارفرما، حداکثر آن ۸ ساعت در روز خواهد بود
الف) جلوگیری از حوادث قابل پیشبینی و یا ترمیم خسارتی که نتیجه حوادث مذکور است.
ب) اعاده فعالیــت کارگاه، در صورتی کــه فعالیت مذکور به علت بروز حادثه یا اتفاق طبیعی از قبیل ســیل، زلزله و یا اوضاع و احوال غیرقابل پیش بینی دیگر قطع شده باشد.
محمدحسین قشقایی
