هر چند کارفرمایان بیمه بیکاری دریافت نمی کنند اما دانستن قوانین مربوطه در خصوص دریافت و قطع بیمه بیکاری می تواند در مواجهه با کارگرانی که قصد استفاده ار بیمه بیکاری دارند و یا از آن استفاده می کنند،درست تر عمل کند که بهمین خاطر در این پست به آن پرداخته ایم.
شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری
متقاضیان برای دریافت بیمه بیکاری نباید تبعه کشورهای خارجی باشند. بیمهشده باید قبل از بیکار شدن حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد. (البته در بسیاری از شهرها سازمان تامین اجتماعی سابقه زیر یکسال را برای دریافت بیمه بیکاری تایید نمی کند،که در صورت این اتفاق طرح شکایت در دیوان عدالت اداری،نتیجه مثبت برای کارگر در بر خواهد داشت) همچنین،بیمهشدههایی که به خاطر بروز حوادث غیرمترقبه نظیر آتش سوزی، سیل و زلزله بیکار میشوند، برای دریافت مقرری بیمه بیکاری نیاز به داشتن حداقل سابقه پرداخت حق بیمه ندارند و اگر در روز اول کار بر اثر این حوادث بیکار شوند، میتوانند مقرری بیمه بیکاری دریافت کنند. ( مثل اتفاقی که برای کارگران پلاسکو رخ داد)
بر اساس جدول ماده 7 قانون بیمه بیکاری، کارگران مجرد حداقل 6 ماه و حداکثر 36 ماه و کارگران متاهل حداقل 12 ماه و حداکثر 50 ماه با داشتن سابقه پرداخت حق بیمه میتوانند از حمایت اجتماعی بیمه بیکاری برخوردار شوند. مجموع دریافتی هم نباید از حداقل دستمزد کمتر و از 80 درصد متوسط مزد یا حقوق فرد بیشتر باشد.فردی که از کار بیکار شده موظف است حداکثر یک ماه (ظرف 30 روز) بعد از تاریخ بیکاری وضعیت خود را به اداره کار محل اشتغال خود گزارش کند.
ایام استفاده از مقرری بیمه بیکاری جزو سوابق پرداخت حق بیمه کارگران و نیروهای کار محسوب میشود.
مقرری کارگرانی که از بیمه بیکاری استفاده میکنند، درصورت اشتغال مجدد،قطع میشود. چنانچه مدت پرداخت بیمه بیکاری تمام شود یا اینکه فرد به کار جدیدی مشغول شود یا در صورت پیدا شدن کار تخصصیاش از قبول آن خودداری کند، همچنین اینکه مشمول دریافت مستمری بازنشستگی و از کارافتادگی کلی شود، دیگر نمیتواند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کند. در صورتی که پس از برقراری مقرری بیمه بیکاری مشخص شود که بیکاری بیمه شده ناشی از اراده شخصی وی بوده یا بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را اعلام نکرده و به رغم اشتغال همچنان به دریافت مقرری ادامه داده، باید وجوه دریافتی و کمک هزینه بیکاری را به سازمان تأمین اجتماعی مسترد کند.
جدول پرداخت مقرری بیمه بیکاری
مقایسه آماری شاخصهای بازار کار در گروه فارغ التحصیلان دانشگاهی از مقطع فوق دیپلم تا دکتری تخصصی به استناد نتایج آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران نشان میدهد، جمعیت فعال (مجموع جمعیت بیکار و شاغل) در این گروه از ۶ میلیون و ۶۸۷ هزار و ۱۴۷ نفر در سال ۹۵ به ۷ میلیون و ۱۱۱ هزار و ۲۶۰ نفر در سال ۹۶ رسیده است؛ بنابراین جمعیت فعال فارغ التحصیلان دانشگاهی در طول یکسال ۴۲۴ هزار و ۱۱۳ نفر رشد داشته است.
جمعیت فعال مجموع جمعیت بیکار و شاغل را شامل می شود که رشد این شاخص از نشانههای مثبت در شاخص های اقتصادی محسوب می شود چراکه افرادی که در خارج از این گروه قرار می گیرند یا شاغل نیستند یا به هر دلیلی تمایلی به ورود به بازار کار ندارند.
در گروه شاغلان، در سال ۹۵ مجموع جمعیت شاغل دارای تحصیلات دانشگاهی ۵ میلیون و ۳۴۶ هزار و ۹۷۷ نفر بود که این جمعیت تا پایان سال گذشته به ۵ میلیون و ۷۳۲ هزار و ۲۷۱ نفر رسید؛ به عبارتی جمعیت شاغل فارغ التحصیل در سال گذشته نسبت به سال ماقبل آن ۳۸۵ هزار و ۲۹۴ نفر افزایش یافت.
همچنین مقایسه شاخص بیکاری در جمعیت فارغ التحصیل جامعه نشان می دهد، جمعیت بیکار کشور در سال ۹۶ به میزان ۳۸ هزار و ۸۱۹ نفر نسبت به سال ۹۵ افزایش داشته است. به این ترتیب که جمعیت یک میلیون و ۳۴۰ هزار و ۱۷۰ نفری بیکار فارغ التحصیل در سال ۹۵، به یک میلیون و ۳۷۸ هزار و ۹۸۹ نفر بیکار تحصیلکرده در سال ۹۶ رسید.
مطابق قوانین و مقررات کار و تامین اجتماعی هر کارگر پس از اشتغال به کار از حداقل هایی در زمینه حقوق برخوردار میشود که تعیین مبلغ این حقوق و مزایا مکانیزم هایی دارد که از حوصله بحث خارج است.
پرداخت بعضی از مزایا منوط به وجود مشخصه ای در کارگر است، مثل داشتن اولاد برای دریافت حق اولاد یا عائله مندی و بعضی از مزایا نیز منوط به تحقق شرایط و انجام وظایفی است که در صورت انجام آن وظایف، کارگر مستحق دریافت آنها میشود مثل کار کردن بالاتر از میزان حداکثر قانونی (با توافق کارفرما و کارگر) برای دریافت اضافهکاری .
اما هر کارگر در هر حالت و شرایطی از حقوق، بیمه، بن، حق مسکن، حق سنوات، عیدی، حق اولاد و ... برخودار است .
در خصوص فوقالعاده حق مسکن با توجه به سوال چند تن از کارفرمایان عزیز مبنی بر اینکه در صورت خانه دار بودن کارگر ، پرداخت حق مسکن چه حالتی پیدا می کند ؟ لازم به ذکر است به همه کارگران فارغ از داشتن مسکن شخصی و یا استیجاری، قابل پرداخت است و مبلغ آن در سال جاری 40 هزار تومان در نظر گرفته شده البته مشمول بیمه نیز هست . این مبلغ از سال 95 تاکنون تغییری نکرده که با توجه به شرایط اقتصادی اخیر مطمئنا نمایندگان کارگر در شورای عالی کار به دنبال افزایش آن در سال آینده خواهند بود.
حق عائلهمندی یا حق اولاد یکی از مزایای جانبی حقوق و دستمزد کارگران مشمول قانون کار است. طبق ماده ۸۷ قانون تامیناجتماعی، پرداخت کمک عائلهمندی به عهده کارفرماست و باید هر ماهه هنگام پرداخت مزد یا حقوق به بیمهشده پرداخت شود. این مبلغ هرساله با افزایش حداقل دستمزد بیشتر میشود، چون ضریبی از افزایش حداقل مزد روزانه است. میزان کمکهزینه عائلهمندی معادل ۳ برابر حداقل مزد روزانه کارگر ساده برای هر فرزند در هرماه است. در سال ۹۷ این مبلغ برای هر فرزند ۱۱۱ هزار تومان است. وفق مقررات، حق اولاد تا قبل از سال ۱۳۹۴ فقط تا ۲ فرزند قابلپرداخت بود که با توجه به تغییرات اخیر در حال حاضر این محدودیت برداشته شده و در صورت وجود شرایط بابت کلیه فرزندان کارگر با هر تعداد قابلپرداخت است.
١- کارگر یا بیمهشده باید حداقل سابقه پرداخت حقبیمه ۷۲۰ روز کار را نزد سازمان تامیناجتماعی داشته باشد. ( به خاطر داشته باشید سابقه نزد تامین اجتماعی ملاک عمل قرار می گیرد نه سابفه در کارگاه )
٢- سن فرزندان از هجده سال کمتر باشد و یا منحصرا به تحصیل اشتغال داشته باشند یا در اثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیونهای پزشکی قادر به کار نباشند. با این توضیح که به فرزندان کارگر تا 18 سالگی حق اولاد تعلق می گیرد مگر اینکه پس از 18 سالگی دانشجو شوند و یا قادر به کار نباشند که در اینصورت محدودیت زمان تا فارغ التحصیلی و قادر به کار شدن از بین می رود.
٣- حق اولاد یا عائلهمندی به زن و شوهر هر دو در صورت اشتغال در کارگاههای مشمول قانون کار و تامین اجتماعی باید پرداخت شود.