رای هیات تخصصی بیمه ، کار و تامین اجتماعی
* شماره پــرونـــده : هـ ع/ 96 / 360 دادنامه : 270 تاریخ : 17/11/96
* شـاکــی : سید محسن ره انجام فرزند سید حسن
* طرف شکایت : سازمان تأمین اجتماعی
* مـوضـوع شکایت و خـواستـه : ابطال دستور اداری شماره 3975/91/100 مورخ 27/4/91 و بخشنامه شماره 3360/95/1000 مورخ 6/4/95 سازمان تأمین اجتماعی
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* متن مقرره مورد شکایت
دستور اداری شماره : 3975/91/100 مورخ 27/4/91 :
پیرو دستور اداری شماره 57973/5010 مورخ 14/6/1385 ، نظر به اینکه پس از تصویب قانون استفساریه قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار مصوب 28/3/85 مجلس شورای اسلامی ، پذیرش مدت خدمت نظام وظیفه بیمه شدگان بر اساس ماده 95 قانون تأمین اجتماعی با ابهاماتی مواجه بوده و آراء متعدد و مختلفی نیز توسط هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در این زمینه صادر گردیده است.لذا به منظور مساعدت با بیمه شدگانی که قبل از تاریخ لازم الاجراء شدن قانون یاد شده خدمت نظام وظیفه آنان خاتمه و شرایط ماده 95 قانون را احراز نموده اند و همچنین خاتمه بخشیدن به موضوع و توجه به نظریه کمیسیون تخصصی بیمه و تأمین اجتماعی دیوان عدالت اداری در خصوص رفع ابهامات مطروحه و النهایه اعلام نافذ بودن دادنامه شماره 1130 مورخ 2/10/86 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ، واحدهای اجرایی مکلفند به ترتیب زیر عمل نمایند :
افرادی که قبل از تاریخ لازم الاجراء شدن قانون یاد شده (7/5/1385) در کارگاههای مشمول قانون تامین اجتماعی اشتغال داشته و به واسطه رابطه مزد بگیری دارای سابقه پرداخت حق بیمه بوده و پس از پایان خدمت نظام وظیفه مجدداً در مؤسسات و کارگاههای مشمول قانون تامین اجتماعی اشتغال و مبادرت به تداوم بیمه پردازی نزد صندوق تأمین اجتماعی نموده باشند.چنانچه مراحل یاد شده تماماً قبل از تاریخ 7/5/85 انجام پذیرفته باشد ، در صورت ارائه تقاضا « مطابق فرم پیوست » (صرفنظر از بیمه پردازی و تاریخ تقاضا ) مشمول ماده 95 قانون تامین اجتماعی بوده و از پرداخت حق بیمه معاف می باشند.
بدیهی است آن دسته از متقاضیان که خدمت نظام وظیفه آنان منطبق با شرایط فوق نمی باشد ، از شمول ماده 95 قانون تامین اجتماعی خارج و احتساب سوابق مدت خدمت مورد نظر این قبیل افراد ، کماکان تابع ضوابط مقرر در بخشنامه شماره 6 مشترک فنی و درآمد و تغییرات بعدی آن خواهد بود.
مسئول حسن اجرای این دستور اداری ، مدیران کل ، معاونین بیمه ای رؤسا و کارشناسان ارشد امور فنی بیمه شدگان ، امور فنی مستمری ها ، نامنویسی و حسابهای انفرادی استانها و مسئولین ذیربط در شعب و همچنین شرکت مشاور مدیریت و خدمات ماشینی تأمین خواهند بود.
بخشنامه شماره 3360/95/1000 مورخ 6/4/95 :
در راستای تنقیح ، تجمیع و تلخیص بخشنامه ها و دستورهای اداری ، شفاف سازی مقررات ، تسهیل در ارائه خدمات و ارتقاء امور ، ایجاد وحدت رویه و همچنین بازنگری به عمل آمده در ضوابط مربوط به نحوه احتساب سوابق مدت خدمت نظام وظیفه و مدت حضور در جبهه بیمه شدگان ( عادی / جانباز ) و به منظور رضایت مندی ذینفعان ، توجه ادارات کل استان ها و واحدهای تابعه را به رعایت و اجرای دقیق مفاد این بخشنامه جلب می نماید.
بخش اول – احتساب مدت نظام وظیفه و حضور داوطلبانه در جبهه بیمه شدگان عادی
3-قوانین و مقررات مرتبط:
الف – ماده 95 قانون تأمین اجتماعی مصوب 1354
ب – قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق یک تبصره به آن مصوب 30/1/1383 مجلس شورای اسلامی
ح – قانون استفساریه قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق یک تبصره به آن مصوب 28/3/1385 مجلس شورای اسلامی
ذ – آئین نامه اجرایی قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق یک تبصره به آن مصوب 8/4/1384 هیأت وزیران
هـ - دادنامه های شماره 1130 2/10/86 ، 1051 مورخ 27/9/86 ، 167 مورخ 4/5/89 ، 1397 و 1398 مورخ 28/11/86 ، 420 مورخ 18/6/86 و 412 مورخ 18/5/88 هیات عمومی دیوان عدالت اداری
4-نحوه احتساب مدت خدمت نظام وظیفه مشمولین ماده 95 قانون تأمین اجتماعی و شرایط احراز آن :
الف – ماده 95 قانون : " مدت خدمت وظیفه مشمولین این قانون پس از پایان خدمت و اشتغال مجدد در مؤسسات مشمول این قانون جزو سابقه پرداخت حق بیمه آنها منظور خواهد شد".
ب - به موجب ماده قانونی مورد اشاره و با توجه به قانون استفساریه قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار ... و دادنامه شماره 1130 مورخ 2/10/86 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ، کلیه بیمه شدگان و دریافت کنندگان مستمری های بازنشستگی و از کار افتادگی مشمول قانون تأمین اجتماعی که قبل از تاریخ لازم الاجراء شدن قانون استفساریه قانون مذکور (7/5/1385) در کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی اشتغال داشته و به واسطه رابطه مزد بگیری دارای سابقه پرداخت حق بیمه بوده و پس از پایان خدمت نظام وظیفه مجدداً در مؤسسات و کارگاه های مشمول قانون تامین اجتماعی اشتغال یافته و مبادرت به تداوم بیمه پردازی نزد سازمان تأمین اجتماعی نموده باشند ، چنانچه مراحل یاد شده تماماً قبل از تاریخ 7/5/1385انجام پذیرفته باشد ، در این صورت متقاضیان موصوف صرفنظر از اینکه در تاریخ تقاضا ، بیمه پرداز باشند یا نباشند ، مشمول ماده 95 قانون تامین اجتماعی بوده و از پرداخت حق بیمه دوره سربازی معاف خواهد بود.
تذکر 1 : ماده قانونی مذکور صرفاً ناظر بر مدت خدمت وظیفه می باشد که مدت آن در کارت پایان خدمت درج گردیده است.
تذکر 2: احتساب مدت خدمت نظام وظیفه بیمه شدگان مشمول قانون تأمین اجتماعی که فاقد شرایط لازم در دو ماده قانونی مذکور می باشند ، در صورت احراز شرایط قانونی مقرر در بند 4 بخشنامه ، با پرداخت حق بیمه امکان پذیر خواهد بود که این امر به موجب دادنامه های شماره 1397 ، 1398 مورخ 28/11/86 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار گرفته است.
3- سوابق قابل قبول در احراز شرایط متقاضیان مشمول ماده 95 قانون عبارتند از :
الف – سوابق کارگاهی ناشی از صورت مزد و حقوق ( لیست ) ، فرم های 1/3 و 6 ، بازرسی دفاتر قانونی .
ب – سوابق ایجاد شده ناشی از توافقنامه نفت و گاز ، حوادث غیر مترقبه ، آراء دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضائی و قانونی در ارتباط با اشتغال افراد در کارگاه های اجباری ، کارگزارن و پیمانکاران دفاتر مخابرات روستائی و همچنین سوابق مورد ادعا ناشی از هیأت سه نفره موضوع بخشنامه های شماره 515 و 1/515 فنی سابق و دستورهای اداری شماره 47112/5000 مورخ 31/5/84 و 539/5000 مورخ 21/6/88.
تذکر : در خصوص افرادی که با احتساب سوابق جزئی تبدیل شده به کامل و سایر سوابق ناشی از اجرای توافقنامه ها و مجوزهای ستادی ( مشروط بر اینکه قبل از تاریخ 7/5/85 سوابق مربوطه قطعیت یافته باشد ) شرایط مقرر در ماده 95 قانون را احراز می نمایند ، لازم است مدارک و مستندات مربوطه برای بررسی و اظهار نظر به اداره کل امور فنی بیمه شدگان منعکس گردد.
4- نحوه احتساب مدت خدمت نظام وظیفه و حضور داوطلبانه در جبهه های نبرد حق علیه باطل بیمه شدگان مشمول و شرایط احراز آن در اجرای قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق یک تبصره به آن مصوب 30/1/1383 و قانون استفساریه قانون مذکور مصوب 28/3/1385
*دلایل شاکی برای ابطال مقرره مورد شکایت
شاکی بموجب دادخواستی ابطال دستورالعمل اداری شماره 3975/91/100 مورخ 27/4/91 و بخشنامه شماره 3360/95/1000 مورخ 6/4/95 سازمان تأمین اجتماعی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته خود اعلام کرده است :
- مستنبط از ماده 95 قانون تأمین اجتماعی و قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار و الحاق یک تبصره به آن (مصوب 1383) و با عنایت به لازم الاجرا شدن قانون استفساریه قانون اخیرالذکر در تاریخ 7/5/85 ، چنانچه فردی که دارای سابقه بیمه پردازی قبل از انجام خدمت سربازی بوده و خدمت وظیفه خود را قبل از تاریخ 7/5/85 آغاز نموده و پس از آن به پایان رسانده است بابت آن بخش از مدت خدمت خود تا قبل از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون استفساریه مذکور ، مشمول حکم ماده 95 قانون تأمین اجتماعی و بابت مابقی ، مشمول قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار خواهد بود در حالیکه مفاد بخشنامه های مورد اعتراض ، مفـاد حکم مذکور را صرفاً برای افـرادی که خدمت وظیفه خود را قبل از تاریخ 7/5/85 به پایان رسانده اند اعمال می نماید و مانع از بهره مندی از مزایای مستند مذکور می گردد.
*خلاصه دفاعیه طرف شکایت
دستور اداری 3975/91/1000 مورخ 27/4/91 قبلاً در هیأت تخصصی دیوان بررسی و طی دادنامه 29 مورخ 27/2/95 تأئید شده است و مشمول ماده 85 قانون دیوان می شود و از حیث ماهیت هم به حسب ابهام در ماده واحده قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار استفساریه ای در تاریخ 28/3/85 تصویب در 7/4/85 به تأئید شورای نگهبان رسید که کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که حق بیمه به سازمان پرداخته اند مشمول این قانون گردیده اند و ماده 95 قانون تأمین اجتماعی مربوط به خدمت نظام وظیفه مشمولین قانون تأمین اجتماعی در حین انتقال است و تاریخ خاتمه خدمت سربازی شاکی 2/6/85 بعد از لازم الاجراء شدن قانون استفساریه قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار مصوب 28/3/85 مجلس می باشد مشمول شاکی نمی شود.
ضمناً دستور اداری فوق در بند 2 بخشنامه 15 فنی و درآمد ( 3360/95/1000 مورخ 6/4/95 ) مورد تأکید قرار گرفته است.
*رأی هیات تخصصی بیمه ، کار و تأمین اجتماعی:
نظر به اینکه بند ب قسمت 4 موضوع نحوه احتساب مدت نظام وظیفه مشمولین ماده 95 قانون تأمین اجتماعی و شرایط احراز آن بخشنامه شماره 15 مشترک فنی و درآمد تحت شماره 3360/95/1000 مورخ 6/4/95 با ماده 95 قانون تأمین اجتماعی و قانون استفساریه قانون اصلاح تبصره ماده 14 قانون کار مصوب 28/4/85 مجلس مغایر نبوده است و رای به رد شکایت صادر و اعلام می گردد رأی صادره ظرف 20 روز از تاریخ صدور از سوی ریاست محترم دیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات وفق ماده 84 قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری قابل اعتراض می باشد.
نبی اله کرمی
رئیس هیات تخصصی بیمه ، کار و تأمین اجتماعی
دیوان عدالت اداری
