قانون و آیین نامه بیمه بیکاری
چه کسانی مشمول این قانون هستند؟
ماده ١– کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار و کار کشاورزی ھستند مشمول مقررات این قانون میباشند.
تبصره – گروه ھای زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی ھستند:
١ – بازنشستگان و ازکار افتادگان کلی.
٢ – صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری.
٣ – اتباع خارجی.
بیکار چه کسی است؟
ماده ٢– بیکار از نظر این قانون بیمه شدهای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد.
تبصره ١ – بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأیید شورای عالی کار بیکار موقت شناخته شوند نیز مشمول مقررات این قانون خواھند بود.
تبصره ٢ – بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قھریه و غیر مترقبه از قبیل سیل، زلزله جنگ، آتش سوزی و… بیکار
میشوند با معرفی واحد کار و امور اجتماعی محل از مقرری بیمه بیکاری استفاده خواھند کرد.
مسئول پرداخت بیمه بیکاری کیست؟
ماده ٣–بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایتھای تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار میشوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید.
چگونه مقرری بیمه بیکاری پرداخت می شود؟
ماده ۴–بیمه شده بیکار با معرفی کتبی واحد کار و امور اجتماعی محل از مزایای این قانون منتفع خواھد شد.
تبصره – بیکاران مشمول این قانون کلیه حقوق و مزایا و خسارات مربوطه (موضوع قانون کار) را دریافت خواھند کرد.
حق بیمه بیکاری چقدراست؟
ماده ۵–حق بیمه بیکاری به میزان (٪٣ ) مزد بیمه شده میباشد که کلاً توسط کارفرما تأمین و پرداخت خواھد شد.
تبصره – مزد بیمه شده و نحوه تشخیص تعیین حق بیمه بیکاری، چگونگی وصول آن، تکلیف بیمه شده و کارفرما و ھم چنین نحوه رسیدگی به اعتراض، تخلفات و سایر مقررات مربوطه در این مورد بر اساس ضوابطی است که برای حق بیمه سایر حمایت ھای تأمین اجتماعی در قانون و مقررات تأمین اجتماعی پیش بینی شده است.
شرایط دریافت بیمه بیکاری بر اساس ماده ۶ چیست؟
ماده ۶– بیمه شدگان بیکار در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواھند داشت:
الف – بیمه شده قبل از بیکار شدن حداقل (۶) ماه سابقه پرداخت بیمه را داشته باشد. مشمولین تبصره (٢ ) ماده (٢) این
قانون از شمول این بند مستثنی میباشد.
ب – بیمه شده مکلف است ظرف (٣٠) روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحدھای کار و امور اجتماعی آمادگی
خود را برای اشتغال به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دھد. مراجعه پس از سی روز با عذر موجه و با تشخیص ھیأت حل اختلاف تا سه ماه امکان پذیر خواھد بود.
ج – بیمه شده بیکار مکلف است در دوره ھای کارآموزی و سوادآموزی که توسط واحد کار و امور اجتماعی و نھضت
سوادآموزی و یا سایر واحدھای ذیربط با تأیید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین میشود شرکت نموده و ھر دو ماه یک بار
گواھی لازم در این مورد را به شعب تأمین اجتماعی تسلیم نماید.
شرایط حمایت از صندوق بیمه بیکاری چیست؟
تبصره ١ – کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده میشوند که میزان حقوق و مزایای
آن از مقرری بیمه متعلقه کمتر باشد مابه التفاوت دریافتی بیمه شده از حساب صندوق بیمه پرداخت خواھد
شد.
تبصره۲ – افراد مسن مشمول این قانون که دارای ۵۵ سال سن و بیشتر میباشند مادامی که مشغول به کار نشده اند
میتوانند تا رسیدن به سن بازنشستگی تحت پوشش بیمه باقی بمانند.
ب – میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل (٪۵۵ ) متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه شده میباشد. به
مقرری افراد متأھل یا متکفل، تا حداکثر (۴ ) نفر از افراد تحت تکفل به ازاء ھر یک از آنھا به میزان (٪١٠) حداقل دستمزد افزوده خواھد شد. در ھر حال مجموع دریافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دستمزد، کمتر و از (٪٨٠ ) متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد.
ج – مقرری بیمه از روز اول بیکاری قابل پرداخت است.
متوسط مزد یا حقوق روزانه بیمه شده بیکار چقدر است؟
به منظور محاسبه مقرری بیمه بیکاری عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که بهمأخذ آن حق بیمه دریافت شده در آخرین (٩٠ ) روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر روزھای کار، و در مورد بیمه شدگانی که کارمزد دریافت میکنندآخرین مزد عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ آن حق بیمه دریافت شده در آخرین (٩٠ ) روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر (٩٠ ) درصورتی که بیمه شده کارمزد، ظرف (٣ ) ماه مذکور مدتی از غرامت دستمزد استفاده نموده باشد متوسط مزدی که مبنای محاسبه غرامت دستمزد قرارگرفته به منزله دستمزد ایام بیکاری تلقی و در محاسبه منظور خواھد شد.
تبصره ٢ – افراد تحت موضوع این ماده عبارتند از:
١ – ھمسر (زن یا شوھر)
٢ – فرزندان اناث مادام که ازدواج ننموده و فاقد حرفه و شغل باشند.
٣ – فرزندان ذکور که سن آنان کمتر از ھجده سال تمام باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته و یا طبق نظر پزشک
معتمد سازمان تأمین اجتماعی، ازکارافتاده کلی باشند.
۴ – پدر و مادر که سن پدر از (۶٠ ) سال متجاوز باشد و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تأمین اجتماعی از کارافتاده کلی
باشند و در ھر حال معاش آنان منحصراً توسط بیمه شده تأمین گردد.
۵ – خواھر و برادر تحت تکفل در صورت داشتن شرایط مربوط به فرزندان اناث و ذکور.
تبصره ٣ – دریافت مقرری بیمه بیکاری مانع از دریافت مستمری جزئی نمیگردد.
تبصره ۴ – در صورت بیکاری زوجین فقط یکی از آنان (زن یا شوھر) محق به استفاده از افزایش مقرری به ازاء ھر یک از
فرزندان خواھد بود.
تبصره ۵ – بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل، در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری از خدمات درمانی موضوع بندھای الف و ب ماده ٣ قانون تأمین اجتماعی استفاده خواھند کرد.
تبصره ۶ – مقرری بیمه بیکاری مانند سایر مستمری ھای تأمین اجتماعی از پرداخت ھر گونه مالیات معاف خواھد بود.
در چه صورتی بیمه بیکاری قطع می شود؟
در موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع خواھد شد.
الف – زمانی که بیمه شده مجدداً اشتغال به کار یابد.
ب – بنا به اعلام واحد کار و امور اجتماعی محل و یا نھضت سوادآموزی و سایر واحدھای ذیربط از طریق وزارت کار و امور
اجتماعی، بیمه شدهبیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره ھای کارآموزی یا سوادآموزی خودداری نماید.
ج – بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنھادی خودداری ورزد.
د – بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا ازکارافتادگی کلی
شود.
ه – بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار مربوطه اعاده گردد.
نکات مهم
در صورتی که پس از پرداخت مقرری بیمه محرز شود که بیکاری بیمه شده، ناشی از میل و اراده او بوده است کارگر موظف بهاسترداد وجوه دریافتی به سازمان تأمین اجتماعی خواھد بود. مشمولین بند ( ه) این ماده نیز مکلف به بازپرداخت مقرری بیمه دریافتی، به سازمان مذکور می باشند.
چنانچه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته و مقرری بیمه بیکاری را دریافت کرده باشد، ملزم به
باز پرداخت مقرری دریافتی از تاریخ اشتغال خواھد بود.
