کارفرمانیوز مرجع مشاوره تخصصی کارفرمایان

«در حین انجام وظیفه» شامل تمام اوقاتی می‌شود که بیمه‌شده در کارگاه یا موسسات وابسته یا ساختمان‌ها و محوطه آن مشغول کار باشد یا به دستور کارفرما در خارج از محوطه کارگاه، عهده‌دار انجام ماموریتی باشد.

ضمنا اوقات مراجعه بیمه‌شده از کارگاه به درمانگاه یا بیمارستان برای معالجات درمانی و توان‌بخشی و نیز اوقات رفت‌وبرگشت بیمه‌شده از منزل به کارگاه، جزء اوقات انجام‌ وظیفه محسوب می‌شود، مشروط بر اینکه حادثه در زمان عادی رفت‌وبرگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد.

همچنین حادثه‌ای که برای بیمه‌شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه‌شدگان و مساعدت به آنان اتفاق می‌افتد نیز حادثه ناشی از کار محسوب می‌شود، هرچند با کار موظف وی مرتبط نباشد.

الف- در حین انجام وظیفه رخ داده باشد.

ب- به دلیل انجام وظیفه رخ داده باشد.

توضیح اینکه کار موظف عبارت است از: کاری که بیمه‌شده به دستور کارفرما یا نماینده وی در قبال دریافت حقوق، ملزم به انجام آن است که این کار ممکن است در قراردادهای بین بیمه‌شده و کارفرما به‌صورت کتبی یا شفاهی یا در عرف فعالیت کارگاه به‌منظور انجام وظیفه، به بیمه‌شده محول شده باشد. الزامات ناشی از انجام کار نیز جزء کار موظف به حساب می‌آید.

اما حادثه به دلیل انجام وظیفه عبارت است از: وجود رابطه بین کار موظف و حادثه‌ای که برای بیمه‌شده اتفاق می‌افتد. به‌طور کلی چنانچه وقوع حادثه با وظیفه شغلی بیمه‌شده بی‌ارتباط باشد یا ناشی از الزامات و مقتضیات کار وی در حد متعارف نباشد، حادثه ناشی از کار تلقی نمی‌شود. به‌عنوان مثال، اگر برای بیمه‌شده‌ای که شغلش در یک کارگاه خاص، رانندگی نیست، حین رانندگی که به‌دستور کارفرما نبوده است، اتفاقی بیفتد این حادثه ناشی از کار محسوب نمی‌شود.

در این‌گونه موارد کارفرما موظف است اقدامات اولیه را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه‌دیده انجام دهد. مثلا در صورت لزوم با انجام کمک‌های اولیه یا انتقال سریع حادثه‌دیده به مراکز درمانی، به کمک او بشتابد و از طرفی گزارش حادثه رخ‌داده را ظرف سه روز اداری به‌صورت کتبی به اطلاع شعبه تامین‌اجتماعی ذی‌ربط برساند.

به استناد ماده۸۷ آیین‌نامه استخدامی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی، پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری (مرخصی زایمان و شیردهی) اعضای هیئت علمی رسمی و پیمانی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی برعهده کارفرما (دانشگاه یا موسسه آموزش عالی و پژوهشی محل خدمت آنان) است و بر اساس ماده ۶۴ قانون تامین‌اجتماعی، سازمان تامین‌اجتماعی در طول مرخصی زایمان آنان با ارائه دفترچه بیمه درمانی صرفا عهده‌دار درمان آن‌هاست.

یعنی در این گونه موارد دانشگاه یا موسسه مربوطه باید ضمن پرداخت حقوق و مزایا در طول مدت مرخصی زایمان و شیردهی (حداکثر ۹ ماه برای زایمان‌های یک یا دو قلو) حق‌بیمه ایام مذکور را نیز مانند ایام اشتغال آنان به تامین‌اجتماعی برای ایجاد سابقه برای آن‌ها بپردازد.

دوم آنکه، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری اعضای هیئت علمی رسمی و پیمانی به استناد تبصره۴ ماده ۸۸ آیین‌نامه استخدامی اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی برعهده تامین‌اجتماعی است، یعنی در طول دوره بیماری (نه بارداری) سازمان تامین‌اجتماعی ضمن پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری به این‌گونه بیمه‌شدگان، سابقه پرداخت حق‌بیمه نیز برای آنان لحاظ می‌کند.

سئوال : در مواردی که کارفرما گزارش حادثه را خارج از مهلت مقرر (سه روز اداری) به شعبه مربوطه ارائه کرده یا اصلا از ارائه گزارش حادثه خودداری می‌کند، تکلیف بیمه‌شده چیست؟

پاسخ : در این‌گونه موارد شعب تامین‌اجتماعی به‌منظور جلوگیری از تضییع حقوق بیمه‌شدگان بر اساس همان گزارش ارسالی ارائه‌شده خارج از مهلت توسط کارفرما یا درخواست بیمه‌شده یا بازماندگان وی با توجه به مدارک ارسال‌شده و سایر مدارک مرتبط نسبت به بررسی حادثه اقدام می‌کنند. ضمنا بازرس فنی شعب تامین‌اجتماعی در بررسی حوادث، با استفاده از مدارک درمانی، گزارش مقامات انتظامی، نوع گواهینامه رانندگی و اعتبار آن، حکم کارگزینی و ماموریت (حسب مورد) و هرگونه مدارک و مستندات دیگری که بر اساس آن، بتوان زمان و علت وقوع حادثه و ناشی یا غیرناشی بودن حادثه را احراز کرد با لحاظ شغل بیمه‌شده با وظایف محوله، صحت و سقم زمان و نوع حادثه و… در خصوص ناشی از کار یا غیرناشی از کار بودن حادثه به‌وجود آمده، اظهارنظر می‌کند.

سئوال : در حادثه ناشی از کار، نحوه تعیین مقصر یا مقصران حادثه و میزان تقصیر آنان به چه صورت است و اگر کارفرما مقصر باشد، چه می‌شود؟

پاسخ : اولا، کارفرما یا مسئول کارگاه موظف است گزارش تمامی حوادث را علاوه بر تامین‌اجتماعی به‌صورت کتبی به اطلاع اداره تعاون، کار و رفاه‌ اجتماعی محل برساند و پس از آن، بازرس اداره کار با مراجعه به محل حادثه و انجام بازرسی، گزارش حادثه را با در نظرگرفتن نکات حفاظت فنی و ایمنی کار با درج علل، میزان مسئولیت و تقصیر به‌خصوص در مواردی که منجر به فوت، ازکارافتادگی یا نقص عضو بیمه‌شده، شده است، تنظیم کرده و یک نسخه از آن توسط اداره کار به شعبه تامین‌اجتماعی مربوطه ارسال می‌شود. ضمنا در صورت لزوم برای تعیین مقصر یا مقصران و میزان قصور آنان از نظر کارشناسان رسمی دادگستری و پزشکی قانونی (موارد فوتی) آرای صادره از سوی مراجع قضایی بهره‌برداری می‌شود. اما به استناد ماده۶۶ قانون تامین‌اجتماعی، در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه به‌دلیل عدم رعایت مقررات حفاظت فنی یا عدم رعایت احتیاط از طرف کارفرما (یا نمایندگان او) بوده باشد، تامین‌اجتماعی تعهدات لازم را در قبال بیمه‌شده حادثه‌دیده انجام می‌دهد (انجام تعهدات درمانی، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری یا نقص عضو، برقراری مستمری ازکارافتادگی جزئی و کلی و بازماندگان حسب مورد) و هزینه‌های مربوط به آن را به نسبت میزان تقصیر کارفرما در حادثه به‌وجود آمده از کارفرما مطالبه و وصول می‌کند.

سئوال : آیا در حال حاضر محدودیتی در خصوص تعداد فرزندان، برای پرداخت کمک بارداری بیمه‌شدگان در تامین‌اجتماعی وجود دارد؟

پاسخ : خیر، قبلا به استناد «قانون تنظیم خانواده و جمعیت» مصوب ۲۶/۲/۱۳۷۲ مجلس شورای اسلامی، غرامت دستمزد ایام بارداری (مرخصی زایمان و شیردهی) به مادران تا حداکثر سه فرزند تعلق می‌گرفت، ولی با تصویب «قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده» مصوب ۲۰/۳/۱۳۹۲ مجلس، از تاریخ لازم‌الاجراشدن این قانون (۲۹/۴/۱۳۹۲) تمامی محدودیت‌هایی که در قانون قبلی بر اساس تعداد فرزند برای زنان شاغل ایجاد شده بود، لغو شد، بنابراین پرداخت کمک‌‌بارداری (مرخصی زایمان و شیردهی) به زنان شاغل بیمه‌پرداز، بابت فرزندان چهارم و بیشتر آن‌ها که از تاریخ ۲۹/۴/۱۳۹۲ به بعد متولد شده یا می‌شوند بلامانع است و دیگر محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

سئوال : آیا چنانچه بیمه‌شدگان زن پس از اتمام مرخصی زایمان به بیماری یا عوارض دیگری مبتلا شوند، غرامت دستمزد ایام بیماری به آنان تعلق می‌گیرد؟

پاسخ : بله، در صورت تایید استراحت پزشکی آن‌ها در مراجع پزشکی سازمان تامین‌اجتماعی (پزشک معتمد یا شورای پزشکی حسب مورد) می‌توانند برابر مقررات از غرامت دستمزد ایام بیماری بهره‌مند شوند.