کارفرمانیوز - در جامعه امروزی افراد برای گسترش امور تجاری و روابطشان مبادرت به تاسیس شرکت مینمایند. این امر موجب شده است که شرکت یکی از مهمترین مباحث مربوط به حقوق مدنی و حقوق تجارت باشد که برای درک بهتر از مفهوم و آثار حقوقی و تعهداتی که از آن ناشی میگردد نیازمند هستیم ماهیت حقوقی آن را نیر بشناسیم در نتیجه در این مقاله کوشش می کنیم که در ضمن تعریفی درست از شرکت، مقایسه ای هم از شرکت مدنی و تجاری داشته باشیم.
برطبق ماده ۲۰ قانون تجارت، شرکتهای تجاری نام برده شده است این ماده بیان می دارد شرکتهای تجارتی ۷ نوع هستند: شرکت سهامی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی ، شرکت مختلط غیرسهامی، شرکت مختلط سهامی، شرکت نسبی، شرکت تعاونی تولیدومصرف و برابر مفاد ماده ۵۷۱ قانون مدنی که بیان میدارد: (( شرکت عبارت است از اجتماع حقوق مالکیت متعدد در شی ء واحد به نحو اشاعه”.منظور از اشاعه یعنی مالکیت تمام صاحبان یک ملک یا شئ در همه ذرات آن منتشر شده است. )) حال با توجه به ذکر مواد قانونی مرتبط با هر کدام از انواع شرکت به تعریف این دو شرکت می پردازیم.
شرکت تجاری را می توان چنین تعریف نمود: قراردادی است میان دو یا چند شخص، که بنابراین هر یک از شرکاء آورده ای با خود به شرکا می آورد، با این وصف که مالکیت هر شریک نسبت به آورده اش منحل می گردد و آورده ها به مالکیت شخص حقوقی شرکت در می آید و سود و زیان نیز به نسبت مقرری بین ایشان تقسیم گردد.
و اما “شرکت مدنی”، شرکتی است که در نتیجه عقد یا قرارداد، دو یا چند نفر مال مشترکی را تحصیل و اداره کرده و در عوائد آن شریک باشند. مانند شراکت ورثه در منزل و یا زمین زراعی
حال پس از بررسی تعاریف کلی از شرکت به تفاوتهای بین شرکت های مدنی و تجاری میپردازیم. در این خصوص ۱۰ مورد از تفاوتهای فی مابین را به شرح ذیل ذکر می نماییم:
۱- شرکت تجاری بر طبق ماده ۵۸۳ دارای شخصیت حقوقی هستند در حالی که شرکتهای مدنی به طور کلی دارای شخصیت حقوقی نیستند. در نتیجه و بنابراین می توان به این صورت بیان کرد که شرکت تجاری، شرکتی است با شخصیت حقوقی ولی شرکت مدنی، شرکتی می باشد فاقد شخصیت حقوقی.
۲- نکته مهمی که بایستی مورد توحه قرار گیرد این است که ب شخصیت حقوقی شرکت تجاری متمایز از شخصیت شرکاء آن خواهد بود.
۳- شرکت تجاری با توجه بر اینکه دارای شخصیت حقوقی می باشند میتوانند طرف حق و تکلیف قرار گیرند در حالی که شرکتهای مدنی به این صورت نخواهند بود.
۴- موضوع دیگر این است که شرکت تجاری دارای اسم مختص به خود می باشد ولی شرکت مدنی دارای اسم مختصی برای خود نخواهند داشت.
۵- در مورد شرکت تجاری این موضوع مهم وحود دارد که دارای اقامتگاه و تابعیت خاصی هستند متفاوت از اقامتگاه و تابعیت شرکاء یا برخی از آن ها ، در حالی که در خصوص شرکتهای مدنی اقامتگاه و تابعیت قائل نخواهیم شد.
6-یکی از تفاوتهای مهم بین شرکت مدنی و شرکت تجاری این است که شرکت تجاری دارای دارایی مختص به خود است در حالی که شرکت مدنی دارای دارایی مختص به خود نبوده و بلکهدر واقع دارایی های شرکاء است که به صورت مشاع بین آن ها میباشد. به عبارت دیگر در شرکت تجاری، مالکیت شرکاء نسبت به آورده های آن ها سلب خواهد شد و آورده ایشان به مالکیت شخص حقوقی شرکت در خواهد آمد. اولی در شرکت مدنی ، خود شرکاء مالک اموال مشاعی هستند که برای شرکت میآورند.
۷- به دلیل استقلال دارایی شرکت تجاری از شرکاء، اموال شرکت تجاری بابت دیون شرکاء قابل توقیف نیست و بالعکس.
۸- در صورت طرح دعوی علیه شرکت مدنی، باید اسم تمام شرکاء به عنوان خوانده قید گردد، اما در صورت طرح دعوی علیه شرکت تجاری، فقط نام شرکت است که به عنوان خوانده درج خواهد شد.
۹- نکته مهم دیگر این است که در شرکت تجاری تصمیم گیری ها به اکثریت آراء صورت میپذیرد و توسط قانون یا اساسنامه مقرر میگردد. اما در شرکت مدنی تصمیم گیری ها به اتفاق آراء شرکاء خواهد بود.
۱۰- در شرکت مدنی اداره اموال مشاع و پایان شرکت علی القاعده تابع تراضی شرکاء میباشد در حالی که در شرکت تجاری اداره شرکت و پایان شرکت و انحلال و تصفیه آن و رابطه با طلبکاران تابع قوانین و مقرراتی است که در قانون تجارت برای آنها معلوم و معین شده است.
منبع : www.saminedalat.com
