تعریف :
شورای اسلامی کار شورایی است مرکب از نمایندگان کارگران و کارکنان یک کارگاه و نماینده کارفرما ( مدیریت ) که در واحدهای دارای بیش از 35 نفر شاغل دائم ، تشکیل می شود .
وظایف و اختیارات شورای اسلامی کار عبارتند از :
1- ایجاد روحیه همکاری بین کارکنان هر واحد به منظور پیشرفت سریع امور .
2- همکاری با انجمن اسلامی در بالا بردن آگاهی کارکنان در زمینه های فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی .
3- بالا بردن آگاهی کارکنان در زمینه های اقتصادی ، فنی و حرفه ای و نظایر آن .
4- نظارت بر امور واحد به منظور اطلاع از انجام صحیح کار و ارایه پیشنهاد سازنده به مسئولین مربوطه .
5- همکاری با مدیریت در تهیه برنامه ها به منظور پیشبرد امور واحد .
6- بررسی شکایات کارکنان در مورد نارسایی های واحد و پیگیری موارد .
7- تلاش در جهت گسترش امکانات رفاهی و حفظ حقوق قانونی کارکنان واحد .
8- بررسی و شناخت کمبودها و نارسایی های واحد و ارایه اطلاعات به مدیر یا هیات مدیره .
مراحل تشکیل شورا :
1- مراجعه نماینده وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی به کارگاه
2- دعوت مجمع عمومی جهت انتخاب نماینده کارکنان در هیات تشخیص
3- برگزاری اولین مجمع عمومی
4- تشکیل هیات تشخیص صلاحیت کاندیداهای عضویت در شورا
5- درج آگهی اعلام کاندیداتوری عضویت در شورا
6- اعلام داوطلبی کاندیداهای عضویت در شورا
7- بررسی صلاحیت کاندیداهای عضویت در شورا و اعلام اسامی کاندیداهای واجد شرایط
8- دعوت مجمع عمومی جهت انتخاب اعضای اصلی و علی البدل شورا و تصویب اساسنامه
9- برگزاری مجمع عمومی
10- تعیین سمت اعضاء
11- ثبت شورا و صدور اعتبارنامه اعضاء
1 – مراجعه نماینده وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی به کارگاه : نماینده وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی به استناد ماده 1 آیین نامه انتخابات شوراهای اسلامی کار به منظور بررسی شرایط کارگاه جهت تشکیل شورای اسلامی کار به کارگاه مراجعه می نماید . در صورت عدم مراجعه نماینده وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی ، کارگران می توانند درخواست تشکیل شورا را به اداره کل تعاون ، کار و رفاه اجتماعی استان یا نزدیک ترین اداره کار به محل اشتغال خود ارائه نمایند. کمترین نصاب تشکیل شورای اسلامی کار دارا بودن حداقل36 شاغل دائم ( تعریف شاغل دائم مطابق تبصره 3 ماده 1 آیین نامه انتخابات قانون شوراهای اسلامی کار به افرادی اطلاق می شود که در یکی از مشاغل دائم واحد مربوطه مشغول فعالیت باشند ، بنابراین عبارت شاغل دائم لزوما بر قرارداد کار دائم دلالت ندارد ) در کارگاه می باشد.
2 - دعوت مجمع عمومی جهت انتخاب نماینده کارکنان در هیات تشخیص : نماینده وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی با هماهنگی مدیریت آگهی دعوت مجمع عمومی جهت انتخاب نماینده کارکنان در هیات تشخیص صلاحیت کاندیداهای عضویت در شورا را منتشر می کند .
3 – برگزاری اولین مجمع عمومی : انتخابات جهت تعیین نماینده مجمع عمومی کارکنان در هیئت تشخیص صلایت داوطلبان با حضور حداقل یک دوم کارکنان واحد به استثناء مدیریت انجام می گیرد. که پس از اعلام رسمیت جلسه و معرفی کاندیداها رأی گیری صورت گرفته و کاندیدایی که بیشترین رأی را کسب کند، نماینده کارکنان در هیات تشخیص صلاحیت خواهد بود. فرم صورتجلسه انتخاب نماینده کارکنان در هیات تشخیص صلاحیت
4 – تشکیل هیات تشخیص صلاحیت کاندیداهای عضویت در شورا : این هیات از ترکیب 3 نفر ، نماینده اداره تعاون ، کار و رفاه اجتماعی ، نماینده وزارتخانه مربوطه و نماینده کارکنان (در صورتجلسه مجمع عمومی و بر اساس انتخابات تعیین شده است) به منظور بررسی صلاحیت کاندیداهای عضویت در شورای اسلامی کار تشکیل می شود.
تعریف نماینده وزارتخانه مربوطه مطابق آیین نامه انتخابات قانون شوراهای اسلامی کار :
ماده 9ـ نماینده وزارتخانه مربوطه در هیأت تشخیص صلاحیت موضوع بند 2 تبصره ماده 2 قانون در مورد واحد های دولتی و وابسته به دولت نماینده وزارتخانه ای خواهد بود که واحد تابع یا وابسته به آن باشد. در مورد نهادها و بخش خصوصی نماینده وزارتخانه ای است که فعالیت آن واحد در حیطه نظارت آن وزرت قرار دارد.
تبصره : چنانچه وزارتخانه مربوط براساس درخواست وزارت کار و امور اجتماعی ظرف مدت 15 روز نماینده خود را معرفی ننماید دو عضو دیگر هیأت به اتفاق آراء نظر خود را نسبت به داوطلبان اعلام و انتخابات طبق مهلت های مقرر در این قانون ادامه پیدا می کند .
5- درج آگهی اعلام کاندیداتوری عضویت در شورا توسط نماینده وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی
6- اعلام داوطلبی کاندیداهای عضویت در شورا : کاندیداهای عضویت در شورا بایستی فرم مشخصات فردی کاندیدا را تکمیل و حداکثر ظرف مدت 5 روز از تاریخ انتشار آگهی به اداره تعاون ، کار و رفاه اجتماعی محل تحویل داده و رسید دریافت نمایند.
7- بررسی صلاحیت کاندیداهای عضویت در شورا و اعلام اسامی کاندیداهای واجد شرایط :
الف : شرایط عضویت در شورا :
-حداقل سن 22 سال تمام
- حداقل سابقه کار، یک سال در همان واحد (به استثناء کارگاههایی که کمتر از 2 سال سابقه دارند.)
- اعتقاد و التزام به اسلام و ولایت فقیه و قانون اساسی (برای اقلیتهای مذهبی التزام به قانون اساسی کافی است.)
- عدم گرایش به احزاب و گروه های غیر قانونی
- دارا بودن سواد خواندن و نوشتن
- تابعیت ایران
- برخورداری از صداقت و امانت و عدم اشتهار به فساد اخلاقی
- عدم وابستگی به رژیم سابق و نداتن سابقه محکومیت کیفری که منجر به محرومیت از حقوق اجتماعی شده باشد.
ب : بررسی صلاحیت کاندیداهای عضویت در شورا : هیات تشخیص ، صلاحیت داوطلبان عضویت در شورا را به طرق مقتضی بررسی و ظرف حداکثر 15 روز از تارخ تکمیل اعضای خود نتایج را اعلام می نماید .
ج : درصورتیکه تعداد کاندیداها از تعداد یک و نیم برابر اعضای اصلی و علی البدل شورا کمتر باشد آگهی اعلام کاندیداتوری عضویت در شورا برای بار دوم درج می گردد .
تعداد اعضای شورا مطابق ماده 17 قانون با توجه به تعداد کارکنان کارگاه ه شرح ذیل تعیین می شود :
از 36 تا 150 نفر
2 نفر عضو اصلی
2 نفر عضو علی البدل
از 151 تا 500 نفر
4 نفر عضو اصلی
3 نفر عضو علی البدل
از 501 تا 1000 نفر
6 نفر عضو اصلی
4 نفر عضو علی البدل
از 1001 تا 5000 نفر
8 نفر عضو اصلی
5 نفر عضو علی البدل
از 5000 نفر به بالا
10 نفر عضو اصلی
6 نفر عضو علی البدل
علاوه بر اعضاء فوق یک نفر از اعضای شورا به انتخاب مدیریت حداکثر یک هفته از تاریخ برگزاری انتخابات معرفی و به عنوان نماینده مدیر در شورا فعالیت می نماید .
8 – دعوت مجمع عمومی جهت انتخاب اعضای اصلی و علی البدل شورا و تصویب اساسنامه : زمان برگزاری مجمع عمومی حداکثر 15 روز پس از اعلام نظر هیئت تشخیص صلاحیت می باشد.
9 – برگزاری مجمع عمومی شورا : مجمع عمومی کارکنان واحد مشمول قانون شوراها؛ در زمان و مکان مقرر با حضور حداقل دوسوم کارکنان واحد ( به استثنای مدیریت )تشکیل می شود. سپس انتخابات برگزار و رای گیری انجام می شود . اگر با حفظ حد نصاب مورد اشاره در بالا ، حداقل نصف به علاوه یک حاضرین در رای گیری شرکت نمایند، با رعایت سایر مقررات ، انتخاب معتبر خواهد بود.
درصورتی که درمجمع عمومی مذکور ( همان مجمع ) ، کمتر از دوسوم و بیشتر از یک دوم کارکنان حضور داشته باشند، انتخابات برگزار و رای گیری انجام می شود. سپس از طریق مراجعه سایر کارکنان به محل صندوق اخذ رای یا بردن صندوق مذکور به محل کار آنها تا رسیدن به حداقل دو سوم کارکنان واحد ، رای گیری ادامه می یابد.
از آنجا که آراء منتخبین شورا نباید کمتر از یک سوم کل آراء ماخوذه باشد ، مستند به تبصره ماده 14 آئین نامه انتخابات شوراهای اسلامی کار ، در صورتی که پس از برگزاری انتخابات و شمارش آراء ؛ اعضای اصلی و علی البدل مورد نیاز انتخاب نشوند، با رعایت تشریفات ، مجمع عمومی مرحله دوم برگزار خواهد شد. در این مرحله ، انتخابات با شرکت دو برابر افراد مورد نیاز از میان داوطلبانی که بیشترین رای را آورده اند انجام می گیرد.
ضمنا ً اداره جلسه برعهده هیات نظارت مرکب از نمایندگان ، کارکنان وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی و وزارتخانه مربوطه ( همان هیات تشخیص صلاحیت کاندیداهای عضویت در شورا) می باشد.
گذشته از این در صورتی که تشکیل شورای مذکور ابتدا به ساکن بوده و در واقع اولین شورای تشکیل شده در سطح واحد باشد ؛ به عنوان مجمع عمومی موسس شورا تصویب اساسنامه شورا نیز– که همان اساسنامه نمونه مصوب شورای عالی کار می باشد- دردستور جلسه درج خواهد شد.
10 – تعیین سمت اعضاء : اولین جلسه شورا حداکثر یک هفته پس از برگزاری انتخابات با حضور اعضای اصلی و نماینده مدیریت تشکیل و سمت اعضاء (رئیس ، نایب رئیس ، خزانه دار و منشی) همچنین یک نفر به عنوان عضو مشاور و رابط با مدیریت مشخص می گردد.
11 – ثبت شورا و صدور اعتبارنامه اعضاء : وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی بر اساس مدارک مربوط به تأیید صلاحیت و دعوت و برگزاری مجمع عمومی شامل موارد ذیل نسبت به صدور گواهینامه ثبت شورا و اعتبار نامه اعضای شورا برای مدت 2 سال اقدام می نماید :
- صورتجلسه مجمع عمومی که به تأیید هیئت نظارت رسیده باشد.
- اساسنامه
- لیست حاضران
- نامه مدیریت مبنی بر معرفی نماینده در شورا
مطابق ماده 15 آیین نامه انتخابات قانون شوراهای اسلامی کار مدیریت موظف است نماینده خود را ظرف مدت یک هفته از تاریخ انجام انتخابات کتبا معرفی نماید .
ماده 15 آیین نامه انتخابات : نماینده مدیریت در شورا که حتی الامکان یکی از افراد مورد اشاره در تبصره ماده 4 خواهد بود حداکثر ظرف مدت یک هفته از تاریخ اتمام انتخابات نمایندگان مجمع عمومی تعیین و کتباً به وزارت کار و امور اجتماعی معرفی می شود.
تبصره ماده 4 آیین نامه انتخابات : منظور از مدیریت در این آیین نامه ، اعضای اصلی و علی البدل هیأت مدیره ، مدیر عامل و قائم مقام مدیرعامل و مدیر واحد می باشد.
